Sa Pa nổi tiếng với nhiều kỳ quan thiên nhiên được nhiều du khách biết đến như: đỉnh Phan-Xi-Păng, ruộng bậc thang xã Tả Van (thung lũng Mường Hoa), Ý Lình Hồ, Thác Bạc, Thác Tình Yêu… Bên cạnh đó, Sa Pa hội tụ đa dạng bản sắc văn hóa dân tộc như: H’Mông, Dao, Tày, Giáy, Xa Phó… với các nghề truyền thống: thêu, dệt, nhuộm vải thủ công... Cuối tháng 9/2018, HTX Mường Hoa được thành lập nhằm nâng cao vị thế phụ nữ làm chủ, phụ nữ có tiếng nói, đáp ứng nhu cầu của khách du lịch đến Sa Pa tìm những sản phẩm đặc trưng, đặc sản mang về làm quà đồng thời phát triển các sản phẩm văn hóa lâu đời, bảo vệ môi trường sinh thái.
Ban đầu, HTX bao gồm 9 thành viên, trong đó có 7 chị em phụ nữ, sản xuất và buôn bán các đồ thủ công mỹ nghệ từ thổ cẩm thêu tay, vải gai dầu, bán trực tiếp trên địa bàn thị xã Sa Pa, doanh thu trung bình 25 triệu/tháng. Vùng thu gom, tái chế chủ yếu từ bà con tại bản. Hoạt động này huy động được các hộ gia đình dệt vải, nhuộm vải thủ công với mục tiêu ban đầu là xây dựng cơ sở vật chất cho HTX.
Từ tháng 3/2020 đến tháng 3/2021, do ảnh hưởng của đại dịch Covid, HTX Mường Hoa chính thức không kinh doanh trong một năm. Rất nhiều công ty, khách sạn hay các đơn vị kinh doanh cùng lĩnh vực với HTX Mường Hoa đều phải đóng cửa và chờ khách trở lại Sa Pa khi hết dịch. Nắm bắt được tình hình dịch bệnh có khả năng kéo dài, cần sống chung với lũ, từ tháng 4/2021, chúng tôi đã quyết định chuyển đổi hình thức kinh doanh từ bán hàng trực tiếp sang bán online. Chuyển đổi mô hình giúp chúng tôi chuyển từ thế bị động sang chủ động, thay vì chờ khách hàng đến tìm mình như trước thì giờ chúng tôi tìm kiếm khách hàng trên các trang mạng xã hội như Facebook, Instagam, Tiktok, Zalo… Không chỉ khách hàng trong nước, chúng tôi còn có thể tìm hiểu nhu cầu, xây dựng chân dung và tiếp cận cả khách hàng nước ngoài. Sáng kiến thu gom, tái chế, tái sử dụng, xuất thô và bán sản phẩm theo mùa qua kênh online đã giúp cho HTX có sự tăng trưởng cao hơn cả trước khi đại dịch bùng phát. Doanh thu trung bình hiện duy trì khoảng 35 triệu/tháng.
Đại dịch Covid với chúng tôi còn là cơ hội để học hỏi, tích lũi kinh nghiệm, truyền thông quảng bá những sản phẩm của mình để làm bước đệm cho tour trải nghiệm khi du lịch quay trở lại. Chúng tôi liên hệ và nhận được các khóa tập huấn về kinh doanh online do GreenHub tài trợ và KisStartup đào tạo. Đồng thời trong giai đoạn này, chúng tôi thành lập được CLB thêu hoa văn người H’Mông, người Dao, CLB Nghệ thuật Dân gian của người Giáy, đào tạo nhân sự may, liên kết các đối tác về dệt vải, nhuộm vải, thu gom… Đại dịch Covid đã cho chúng tôi những bài học đắt giá về sự chủ động, không ngừng học hỏi và làm mới mọi thứ.
Nói vậy không có nghĩa là HTX Mường Hoa không phải đối mặt với khó khăn thách thức. Nhân sự của chúng tôi hãy còn mỏng, thiếu trình độ kỹ thuật để cắt may đúng tiêu chuẩn của khách hàng. Chúng tôi chưa đủ nguồn vốn để đầu tư thu gom tái chế cho những đơn hàng lớn khi khách hàng có nhu cầu, lại có đơn hàng ở vùng dịch nên chúng tôi không gửi hàng được. Chưa kể, giá thành thu gom biến động liên tục, có sự cạnh tranh của các cá nhân bán hàng đơn lẻ và còn có cả trường hợp bị khách “bom” hàng. Về chiến lược vĩ mô, việc mở rộng vùng trồng nguyên liệu cây lanh, chàm vẫn chưa đạt chỉ tiêu; Nhiều lao động nữ chưa được tạo công việc ổn định để có thu nhập chính trong khi những hoạt động trên chỉ tạo thu nhập phụ ngoài công việc đồng áng. Kỹ năng truyền thông và thiết kế sản phẩm còn hạn chế.
Dự định của chúng tôi là thu hút những nhân vật có tầm ảnh hưởng xã hội để đẩy mạnh truyền thông, từng bước xây dựng trang web vào năm 2022. CLB thêu hoa văn sẽ duy trì các hoạt động thêu tay thông qua các đơn hàng thêu túi CANVAS, thêu hoa văn lên áo đã được may sẵn, thêu theo yêu cầu của khách hàng… Chúng tôi đẩy mạnh thu hút phát triển nhóm thêu để họ có công việc ổn đinh, giảm thiểu tình trạng hàng rong đeo bám khi du lịch quay trở lại. CLB Nghệ thuật Dân gian người Giáy có thể tổ chức tour online hát múa qua Zoom, hoặc livestream (có thu phí). Bên cạnh đó, HTX sẽ Nâng cao tay nghề các chị em nhóm may cho phù hợp với thẩm mỹ và nhu cầu của khách hàng. Thời gian tới, chúng tôi mong nhận được sự hỗ trợ về kỹ thuật trồng cây lanh, marketing và nguồn vốn để trồng lanh dệt vải.
Tham gia chương trình Én Xanh 2021, HTX Mường Hoa mong muốn được giao lưu, học hỏi với anh chị em các Doanh nghiệp xã hội, Doanh nghiệp tạo tác động trên khắp đất nước Việt Nam. Hy vọng, chúng tôi sẽ giành được giải để thực hiện những mục tiêu đề ra. Chúng tôi muốn gửi đến các Én Xanh thông điệp: “Hãy sống như một chú tắc kè Hoa!” Hãy thích ứng với mọi hoàn cảnh và nỗ lực không ngừng.
